طراحی و تولید تابلو برق
با توجه به اهمیت تابلو برق در حفاظت از یک مجتمع، باید گفت که طراحی و تولید تابلو برق نیازمند تخصص و مهارت بالایی است. همانطور که می‌دانید تابلو برق محفظه‌ای است که تجهیزات الکتریکی را درون خود جای می‌دهد و وظیفه اصلی آن کنترل انرژی الکتریکی و حفاظت از دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی و همینطور ایمن نگهداشتن سیستم برق یک ساختمان به شمار می‌رود. تمامی مراحل طراحی و ساخت تابلو برق باید توسط تکنسین‌های فنی و مجرب انجام گیرد و در نهایت توسط کارشناسان کنترل کیفیت از لحاظ ایمنی و کارایی تایید گردد. در ادامه ما را همراهی کنید تا روش ساخت این دستگاه پراهمیت را با هم بررسی کنیم.
آشنایی با انواع تابلو برق
پیش از اینکه با مراحل طراحی و تولید تابلو برق آشنا شویم، لازم است بدانیم به صورت کلی چند نوع تابلو برق امروزه به تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تابلو برق فرمان
این نوع تابلو برق‌ها معمولا به صورت سه فاز تولید می‌شوند و وظیفه مدیریت و نظارت بر دستگاه‌های صنعتی همچون موتورهای الکتریکی را بر عهده دارند.
تابلو برق توزیع صنعتی
همانطور که از نام این نوع تابلو برق مشخص است، از آن برای توزیع جریان در واحدهای صنعتی استفاده می‌شود.
بانک خازنی
در صورتی که نیاز به تقویت بار الکتریکی در واحدهای صنعتی باشد، تابلو برق بانک خازنی گزینه مناسبی خواهد بود.
تابلو برق‌های خانگی
از این نوع تابلو برق برای کنترل و نظارت بر جریان برق ورودی به ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری استفاده می‌شود.
تابلو برق‌های کنترل
در صورت نیاز به کنترل دستگاه‌های صنعتی این نوع تابلو برق و انواع مختلف کنترل کننده‌های PLC کاربرد دارند.
مراحل طراحی و تولید تابلو برق
برای ساخت یک تابلو برق لازم است مراحلی طی شود که هر یک اهمیت خاصی دارند و باید بر اساس استانداردهای بین المللی و ملی انجام شوند؛ زیرا تابلو برق یکی از ارکان اصلی سیستم برقی ساختمان محسوب می شود و طراحی و ساخت آن نیاز به دقت زیاد و تخصص دارد تا کارایی مناسبی داشته باشد و در دراز مدت بتوان از آن بهره برداری کرد. مراحل طراحی و تولید تابلو برق شامل مراحل زیر هستند:
طراحی تابلو برق و آماده سازی نقشه ایزومتریک و جانمایی
پس از عقد قرارداد، کارشناسان شرکت سازنده تابلو برق از محل پروژه بازدید کرده و کار نقشه کشی را آغاز می‌کنند. طراحی تابلو برق مهم‌ترین بخش در تولید آن به شمار می رود. این مرحله بسیار حساسا است و حتما باید تاییدیه‌های لازم را دریافت نماید تا بتوان آن را اجرا نمود. برای اینکه طراحی به صورت کاملا اصولی و استاندارد انجام گیرد لازم است تا مراحل زیر به ترتیب انجام شوند:
- در ابتدا باید میزان بار به طور کامل تجزیه و تحلیل شود.
- در قدم بعدی باید سایز هادی‌های ارتباطی مشخص گردد که برای این منظور باید بار هادی و سطح مقطع آن تعیین شود. به دست آوردن این اطلاعات به نوع هادی مصرفی بستگی دارد.
- میزان ظرفیت ژنراتورها و ترانسفورماتورهایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند و همینطور میزان برق مصرفی آن‌ها را تعیین می‌کنیم. توجه داشته باشید که در تعیین ظرفیت باید تکفاز یا سه فاز بودن، جوشکاری، دائم کار یا اضطراری بودن ژنراتورها و همینطور احتمال رشد بار در آینده نیز در نظر گرفته شوند.
- افت ولتاژ بارهایی که در دورترین نقاط نسبت به تابلو برق قرار دارند باید به طور دقیق بررسی شده و در صورتی که بیش از حد مجاز بود، تدابیر لازم برای کاهش آن اندیشیده شود.
- در طراحی تابلو برق بسیار مهم است که اتصال کوتاه در محل باس‌بارها و انتهای خطوط به خوبی محاسبه شود تا از ایجاد مشکلات و خسارات بعدی جلوگیری گردد.
- برای بخش‌های مختلفی همچون تماس غیر مستقیم، اضافه بار و اتصال کوتاه باید حفاظت‌هایی را در نظر بگیریم.
- در ادامه باید از عملکرد صحیح حفاظت‌ها و تناسب آن‌ها با کلیدهای به کار رفته اطمینان حاصل کنیم.
- در آخر نیز تجهیزات جانبی همچون سیستم برق اضطراری را انتخاب نماییم.
جوشکاری، برشکاری، خم و سوراخ کاری بدنه تابلو برق
در این مرحله از طراحی و تولید تابلو برق، بر اساس نقشه‌ای که واحد طراحی ارائه می‌دهد، بدنه تابلو برق ساخته می‌شود. بسته به اینکه چه نوع تابلو برقی مناسب محل مورد نظر و نوع کاربرد آن است، جنس متریال و ضخامت تابلو برق مشخص می‌شود. این مرحله باید توسط دستگاه‌های حساس و بالاترین دقت ممکن انجام شود تا کیفیت شاسی و بدنه تابلو برق را تضمین کند.
رنگ آمیزی بدنه تابلو برق
برای رنگ آمیزی بدنه تابلو برق از رنگ‌های پوششی الکترواستاتیک استفاده می‌شود. این کار باید در چهار مرحله چربی زدایی، زنگ زدایی، فسفاته کاری و در نهایت عایق کاری انجام شود.
مونتاژ اسکلت تابلو برق
در این مرحله از طراحی و تولید تابلو برق، اسکلت تابلو متصل شده و و آماده قرارگیری تجهیزات الکتریکی در آن می‌شود.
مونتاژ قطعات و تجهیزات الکتریکی و سیم کشی
در این مرحله تمامی تجهیزات از جمله رله‌ها، کنتاکتورها، پریزها، کلیدهای قطع و وصل، تابلوهای نمایشگر، چراغ‌ها و علائم هشدار دهنده نصب می‌شوند و سیم کشی‌ها و شینه کشی‌ها انجام می‌گیرد.
تست و کنترل کیفیت
پس از اتمام طراحی و تولید تابلو برق، نوبت به تست و کنترل کیفیت تابلو برق با پروتکل‌های تعریف شده و توسط کارشناسان می‌رسد. بررسی ظاهری و انجام آزمایشات مختلف از جمله کارهایی است که در این مرحله انجام می‌شود. در صورت عملکرد صحیح تابلو برق، آن را برای ارسال به واحد مربوطه بسته بندی و آماده می‌کنند.
مهم‌ترین قطعات در طراحی و تولید تابلو برق
- کلیدهای برق: مهم‌ترین قطعه‌ای که در هر سیستم برقی وجود دارد، از جمله تابلوهای برق، کلیدهای برق هستند. این کلیدها وظیفه هدایت و کنترل جریان الکتریسیته را در مجموعه به عهده دارند و از تجهیزات متصل، در برابر ورود بیش از حد یا آسیب ناشی از اضافه بار در جریان محافظت می‌کنند. علاوه بر این وظیفه سوئیچینگ سیگنال، حفاظت از مدار، زمان بندی دقیق، ایزوله و نظارت نیز از دیگر وظایف این کلیدها به شمار می‌رود.
- قطع کننده‌های مدار: قطع کننده‌ها با تشخیص خودکار جریان‌های خطر آفرین ناشی از اضافه بار، اتصال کوتاه و نقص در مدار جریان ورودی از منبع تغذیه را قطع می‌کنند تا از ایجاد آسیب به تجهیزات و افراد جلوگیری نمایند.
- فیوزها: فیوزها از سیستم توزیع نیرو در برابر جریان‌های زیاد به دلیل اتصال کوتاه یا سایر خطاها محافظت می‌کنند و عمل قطع یا وصل جریان برق را انجام می‌دهند.
- رله‌ها: این قطعات توانایی تنظیم میزان جریان عبوری از سیستم‌های الکتریکی را دارند و از اپراتور در برابر خطرات احتمالی محافظت می‌کنند.
دانش و مهارت‌های مورد نیاز برای طراحی و تولید تابلو برق
با توجه به اینکه طراحی و تولید تابلو برق مراحل مختلفی دارد، به افرادی با توانایی‌های متفاوت نیاز خواهد داشت که در ادامه به علوم و فنون مورد نیاز اشاره می‌کنیم:
- آشنایی با تجهیزات الکتریکی و نحوه عملکرد آن‌ها
- مسلط بودن به نرم افزارهای طراحی و نقشه کشی مهندسی برق
- مطلع بودن از جدیدترین متدها و روش‌های ساخت بدنه تابلو برق و طراحی الکتریکی آن
- داشتن علم و درک درست اط اصطلاحات مربوط به الکتریسیته همانند جریان و ولتاژ و روابط میان آن‌ها
- آگاهی از استانداردهای جهانی و داخلی طراحی و تولید تابلو برق
- آشنایی با متدهای برنامه ریزی تولید و مدیریت زمان
- تسلط به کار با دستگاه‌های پرس، خم و سوراخ کاری
- داشتن علم و تجربه در زمینه روش‌های کنترل کیفیت و انجام تست‌های آزمایشگاهی
ملاحظات فنی برای طراحی و تولید تابلو برق
- برای ساخت تابلو برق، ضخامت ورق مورد استفاده نباید کمتر از 2 میلیمتر باشد.
- ابعاد تابلو برق باید متناسب با قطعات نصب شده درون آن بوده و امکان دسترسی به تمامی قطعات به راحتی وجود داشته باشد.
- جهت افزایش ایمنی اپراتور، باید به جز درب اصلی تابلو برق، درب جداگانه‌ای برای محافظت از شینه‌ها نیز نصب گردد.
- در طراحی و تولید تابلو برق لازم است که نوع رنگ بر اساس شرایط آب و هوایی انتخاب گردد و ضخامت رنگ نیز نباید از 20 میکرون کمتر باشد.
- شینه‌های مورد استفاده در تابلو برق باید از جنس مس با آلومینیوم بوده و ضخامت استاندارد داشته باشند. همچنین محل‌های اتصال نیز پس از سوراخ کاری کاملا تمیز و به کمک پیچ و مهره به یکدیگر متصل شوند تا هدایت الکتریکی به درستی انجام شده و سبب گرم شدن بیش از حد شینه‌ها نگردد.
- برای نصب سیم ارت (اتصال به زمین) شینه مربوطه باید روی کفی تابلو کاملا محکم شود.
- کنتاکتورها و هادی‌های انتخابی باید به گونه‌ای انتخاب شوند که تحمل جریان بار نامی را به طور مداوم داشته و دچار آسیب نشوند.
- ظرفیت الکتریکی شینه فاز حداقل باید 150 درصد شدت جریان اسمی کلید اصلی تغذیه کننده تابلو باشد.
کلام پایانی
طراحی و تولید تابلو برق امری کاملا تخصصی است و به دانش و تجربه بالا و همینطور لوازم استاندارد و پیشرفته دارد. ساخت یک تابلو برق در چندین مرحله انجام می‌شود که شامل طراحی، ساخت بدنه، رنگ کاری، مونتاژ اسکلت، مونتاژ تجهیزات الکتریکی و در نهایت انجام تست برای اطمینان از سلامت قطعات و عملکرد صحیح آن‌ها است. مجموعه بنیان تابلو با در اختیار داشتن کارشناسانی متخصص و باتجربه این افتخار را دارد که برای تولید این دستگاه حفاظتی در خدمت شما باشد.
سوالات متداول
- عملیات طراحی و تولید تابلو برق شامل چه مراحلی است؟
تابلو برق طی مراحلی نظیر طراحی، ساخت بدنه، رنگ آمیزی، مونتاژ اسکلت و تجهیزات و نهایتا اطمینان از سلامت و عملکرد صحیح قطعات ساخته می‌شود.
- برای رنگ آمیزی بدنه تابلو برق از چه نوع رنگی استفاده می‌شود؟
بهترین رنگ برای انجام این کار رنگ‌های الکترواستاتیک کوره‌ای هستند که باید حداقل به ضخامت 20 میکرون بر روی بدنه رنگ آمیزی شوند.
- معیار انتخاب درست کنتاکتورها و هادی‌ها در تابلو برق چیست؟
این قطعات باید بتوانند جریان بار نامی را به صورت مداوم تحمل کنند، بدون آن که دچار آسیب شوند.
- قطعات اصلی در تابلو برق کدامند؟
کلیدهای برق، قطع کننده‌های مدار، فیوزها و رله‌ها از جمله مهم‌ترین قطعاتی هستند که در طراحی و تولید تابلو برق به کار می‌روند.
- در حال حاضر از چه نوع تابلو برق‌هایی استفاده می‌شود؟
تابلو برق فرمان، تابلو توزیع، بانک خازنی، تابلو برق خانگی و تابلو کنترل انواع مختلفی از تابلوهای برق هستند که در حال حاضر تولید می‌شوند.
